Da li ste znali da se u neposrednoj blizini našeg rafting centra nalaze ostaci srednjevjekovne tvrđave/grada Kosman? Da li znate čija je to tvrđava bila i čemu je služila? Ukoliko ste bili naš gost i sjedili na terasi nad Drinom, siguran sam da ste gledali direktno u tvrđavu, a da toga niste bili ni svjesni!
Krenite sa nama u jedno kratko istorijsko putovanje u srednji vijek i upoznajte se sa moćnom državom Starom Hercegovinom čije je prestonica bila na ovom lokalitetu!
Srednjovjekovna država Hercegovina zauzimala je prostor na teritoriji današnje četiri moderne države: Crne Gore, Srbije, Bosne i Hercegovine i Hrvatske.
Granice Hercegovine išle su od Herceg Novog, preko Nikšića i Žabljaka do Pljevalja u Crnoj Gori, Prijepolja u Srbiji, nadalje preko Rudog, Foče, Konjica i Livna u Bosni, pa sve do Omiša i Splita u Hrvatskoj.
Najpoznatiji vladar Hercegovine u XV vijeku bio je Stefan Vukčić Kosača (Stjepan, Šćepan), koji je uzeo titulu Vojvode ili Hercega od Svetog Save. Stefan Kosača bio je nećak od Sandalja Hranića, koji je vladao ovom teritorijom krajem XIV i početkom XV vijeka i koji je oženio Jelenu Lazarević, kćerku čuvenog Cara Lazara.
Herceg Stefan Kosača je uspio da proširi teritorije koje je naslijedio od Sandalja Hranića, i po sebi je cijelu teritoriju nazvao Hercegovinom. Prestonica te zemlje, stare Hercegovine, bila je u Soko gradu, uzvišenju iznad današnjeg Šćepan Polja, na mjestu gdje se sastaju Tara i Piva i nastaje Drina. Kao svoju ljetnju rezidenciju izgradio je grad Herceg Novi.
Soko grad je, prema nekim predanjima, bilo utvrđenje sa gradom koji je brojao od 2000 do čak 20000 stanovnika, kako prema kojim izvorima. Pod širim prostorom Soko grada smatra se cijela teritorija između današnjeg Šćepan polja i Bastaha, gdje se danas nalazi naš rafting centar. U Soko gradu su bila izgrađena tri pravoslavna manastira: Zagrađe (ispod samog grada), Šćepanica (nedavno otkrivena u Šćepan polju), i treći manastir kojem se izgubio svaki trag.
U dolinama i klancima svih rijeka koje okružuju Soko grad, Stefan Kosača je izgradio tvrđave i utvrđenja za prvu odbranu od neprijatelja. Jedna od njih je i tvrđava Kosman, na ušću Sutjeske u Drinu.
Tvrđava/grad Kosman je danas skoro potpuno zarasla u šikaru, sa obrušenim zidovima koje je odavno zatrpala zemlja. Kao i kod ostalih tvrđava srednjeg vijeka, graditelji Kosmana su se morali prilagoditi konfiguraciji terena na kome je izgrađena.
Tvrđava Kosman ima izrazito duguljast i izdužen oblik: dužine je 109m, širine od 3m do 16m, i zauzima čitav prostor brda koje se uzdiže između Sutjeske i Drine. Tvrđava je imala jednu glavnu kulu stražaricu i još tri manje kule. Ulaz u unutrašnjost tvrđave, tj u njen grad, bio je moguć kroz prizemne dijelove ovih kula. Zidine tvrđave su u osnovi debele nešto više od dva metra, a pri vrhu nešto manje od jednog metra. Po patosu u unutrašnjosti tvrđave nalaze se klesani kameni blokovi, znalački uklopljeni. Pronađeni su i ostaci male prostorije sa izidanom krušnom peći. Ispred glavne ulazne kule otkriveni su ostaci stepenica kojima se penjalo da gornje spratove. Sa spoljašnje strane tvrđave takođe su pronađeni ostaci stepenica kojima se spuštalo do Drine i Sutjeske.
Postoje i zapisi o pravoslavnom manastiru koji se nalazio na prostoru grada/tvrđave Kosman, ali do sada nisu pronađeni. Na polju pored tvrđave, koje danas nazivamo Kosman, postoji nešto više od 40 stećaka (nadgrobnih spomenika) koji vjerovatno datiraju iz nekih još ranijih vremena.
Tvrđava Kosman je služila kao tvrđava/kula stražarica koja je zatvarala ulaz prema Soko gradu iz pravaca Sutjeske i Drine. Sa Kosmana se pruža fantastičan pogled na Soko grad, dolinu Drine i dolinu Sutjeske.
*Izvor teksta i skice: Časopis “Naše starine, br.15”
Pogled sa terase našeg restorana diže se iznad Drine direktno na kamene bedeme ove tvrđave, i tj sav onaj kameniti dio koji vidimo na vrhu brda su u stvari ostaci zidina Kosman grada.
Planiramo da do naredne sezone pročistimo put do Sutjeske i Kosmana te uredimo prostor oko tvrđave, kako bi smo zajedno sa vama mogli obilaziti ovo impozantno istorijsko mjesto i uživati u pogledu na okolinu.